Toegang tot kwaliteitsonderwijs

Projectsamenvatting

Guinee Bissau Kwaliteitsonderwijs kinderen in klas

In 2016 ging de tweede fase van het project ‘Toegang tot kwaliteitsonderwijs’ (PEQ II) van start. Het doel is om zes scholen in de Cacheu regio te ondersteunen, en de kwaliteit van het onderwijs en de lesmaterialen te verbeteren. Het gaat hierbij om de volgende basisscholen in de gemeenschappen Canchungo, Cacheu en Caió: Barrigal, Bartolomeu Simões Pereira, 24 de Setembro, Cunha Gomes, Lino Gomes en Tubebe.

De problemen die het programma aanpakt zijn:

De ondermaatse infrastructuur en schoolmaterialen;
het gebrek aan leservaring onder de leraren;
het gebrek aan motivatie;
de hoge uitval onder de leerlingen;
de slechte prestaties bij nationale examens;
het gebrek aan inzet in de respectievelijke gemeenschappen;
het verschil in prestaties tussen jongens en meisjes.

Scholen die in de eerste fase deelnamen aan het project zijn gelinkt aan de huidige deelnemende scholen om ervaringen en geleerde lessen te delen. Het programma loopt gedurende drie jaar. Bij de start van het programma in 2016 waren er 1.750 leerlingen en 60 docenten betrokken, dit aantal zal in de loop van het programma naar alle waarschijnlijkheid verder oplopen.

Doelgroep

Kinderen en jongeren (circa 1.800) in basisschoolgaande leeftijd, hun leraren (circa 60), hun ouders en de drie gemeenschappen in de Canchungo regio.

Locaties

Gerelateerde SDG's

No Poverty
Quality Education
Decent Work and Economic Growth
Reduced Inequalities

Activiteiten

De belangrijkste activiteiten van dit onderwijsproject zijn:

de renovatie van de scholen, inclusief de sanitaire voorzieningen;
het verbeteren van het management en het functioneren van de zes deelnemende scholen;
pedagogische herformulering van het programma. Waaronder: het verbeteren van het curriculum, het trainen van leraren, het invoeren van een pedagogisch controlesysteem, het evalueren van de prestaties van leraren en administratie, individuele onderwijsplanning voor de kinderen, het invoeren van een systeem om de leerlingen, leraren, staf en het lesprogramma te beoordelen;
opzetten van ouder- en leerlingenraden;
optreden tegen gender gerelateerd geweld binnen de scholen;
integratie van scholen in de gemeenschap;
het bevorderen van het bewustzijn over de rechten en bescherming van kinderen binnen hun families en de gemeenschap om hun sociale en educatieve welzijn te verbeteren;
het opzetten van spaar- en leengroepen in de gemeenschap.

Resultaten

Guinee Bissau_ project-Toegang tot kwaliteitsonderwijs meisje in schoolbanken

Doelen

De drie gewenste resultaten die op de zes scholen in Canchungo, Cacheu en Caió gehaald moeten worden, zijn:

de onderwijskwaliteit is verbeterd;
de toegang tot onderwijs in de gemeenschappen is verbeterd;
de deelnemende scholen zijn onderdeel van een netwerk en worden trainingscentra, hubs, voor gemeenschapsontwikkeling.

Resultaten

De activiteiten van PEQ II zijn zeer gevarieerd; van kleine tot grote acties om de kwaliteit van het onderwijs en de situatie van kinderen en hun families op de deelnemende scholen te verbeteren. Een aantal van de belangrijkste resultaten tot nu toe.

Het percentage zittenblijvers is in één jaar tijd drastisch verminderd: van 34% (schooljaar ‘16/’17) naar 23 % (schooljaar ‘17/’18).
De aantallen jongens en meisjes op de scholen zijn vrijwel in evenwicht; iets minder meisjes dan jongens.
Qua overgangscijfers doen de meisjes het iets beter dan jongens.
386 kinderen uit kwetsbare gezinnen krijgen een beurs, die eruit bestaat dat het schoolgeld, het schooluniform (meestal een T-shirt met schoollogo), potloden en schriften betaald worden. Deze kinderen presteren op gemiddeld niveau: 77% van hen gaat over.
272 van de in totaal 1.914 leerlingen, 14%, hebben bijles gekregen om hun achterstand weg te werken. Deze bijles heeft haar vruchten afgeworpen: 198 leerlingen zijn uiteindelijk toch overgegaan.
Onderwijzen van staf op het gebied van gendergelijkheid en kinderrechten.
In het schooljaar ’17/ ’18 is het aantal leerlingen op de zes scholen met 40 gestegen tot een totaal van 1.914 leerlingen. 96 Leerlingen hebben voortijdig hun school verlaten. Zij zaten op scholen waarvan de leraren veelvuldig staken, wat weer een gevolg is van achterstallige lerarensalarissen.

Deze resultaten zijn niet toe te schrijven aan één activiteit, maar aan het geheel der dingen:

Renovatie van de infrastructuur. In december 2018 beschikken alle scholen over latrines voor jongens en meisjes afzonderlijk en voor de docenten. Bij één van de zes scholen is een keuken gebouwd, zodat ook deze school rond het middaguur maaltijden kan aanbieden aan de leerlingen. Voorwaarde voor de renovatie is dat alle zes scholen over een onderhoudskas beschikken. Het openen van een bankrekening bleek echter een moeizaam proces, waardoor op 31 december 2018 nog maar twee scholen over een bankrekening beschikten en één school op het punt staat een rekening te krijgen.
In 2018 is hard gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de lessen. Dit is op verschillende manieren gedaan. Het PEQ II- team is erin geslaagd de schoolinspectie -een dienst van de overheid- ertoe te bewegen te surveilleren tijdens de lessen en de docenten van advies te dienen. Ook zijn er uitwisselingen geweest tussen de onderwijzers van de deelnemende scholen onderling en tussen de huidige participerende scholen en die uit de vorige fase. De docenten zijn ook op de SOS basisschool in Canchungo geweest om ideeën uit te wisselen. Er is een conferentie georganiseerd om didactische kwesties in het basisonderwijs te bespreken. 45 van de 72 docenten (62%) waren hierbij aanwezig.
61 onderwijzers en 6 schooldirecteuren (die ook lesgeven) passen een goede schooladministratie toe met behulp van elementaire formulieren, zoals presentielijsten, cijferlijsten, cijfers met betrekking tot overgaan en slagen.
De scholen hebben ook een verbindende functie. Vijf van de zes schoolgebouwen zijn uitgerust met zonnepanelen zodat ze in de avonduren plaats kunnen bieden aan volwassenenonderwijs (alfabetisering) en dorpsvergaderingen. De alfabetiseringscursus heeft als bijkomend voordeel dat ouders zich meer kunnen voorstellen bij de inspanningen die hun kinderen doen voor het leren lezen, schrijven en rekenen, en dat alles ook nog in het Portugees, de officiële taal, die thuis veelal niet gesproken wordt. De bewustwordingscampagne die onderwijs voor kinderen propageert, slaat op die manier veel beter aan.
Armoede is wijdverbreid in Canchungo en heeft een negatief effect op schoolparticipatie. Om de armoede van sommige families te verhelpen, propageert het PEQ II programma spaar- en leengroepen. Inmiddels heeft elk van de zes gemeenschappen twee spaar- en leengroepen, waarbij arme mensen geholpen worden te sparen, maar ook in staat worden gesteld een lening aan te gaan voor een economische activiteit.
PEQ II is er ook in geslaagd andere organisaties die onderwijs propageren bij elkaar te brengen en samenwerking te bevorderen. Zo is de organisatie Aguibef in actie gekomen om kinderen op de basisschool seksuele voorlichting te geven. Dit is een belangrijk onderwerp, ook omdat sommige leerlingen al ver in de puberteit zijn, Dat leerlingen vaak ouder zijn dan de Nederlandse basisschoolleerlingen is omdat basisscholen in Guinee-Bissau 9 jaargangen aanbieden en een leerling al een jaar of 15 is als hij of zij in de hoogste klas zit. Verder komt het regelmatig voor dat kinderen pas laat aan hun schoolcarrière beginnen, blijven zitten, of zelfs een heel jaar missen.
Gemeenschappen hebben grote betrokkenheid bij hun scholen getoond: door mee te helpen met de bouw, en hout en bouwstenen voor de constructie te leveren. Een andere activiteit waaruit betrokkenheid blijkt, is de grote schoonmaak die her en der heeft plaatsgevonden.

Probleemstelling

Toegang tot kwalitatief onderwijs is één van de rechten opgetekend in de UN Covention of the Rights of the Child. Net als vrijwel alle landen wereldwijd heeft Guinee Bissau deze conventie geratificeerd. Politieke instabiliteit, een zwakke overheid, armoede en de emigratie van de beter opgeleide beroepsbevolking –problemen waarmee het land kampt sinds de onafhankelijkheid in de jaren ’70-hebben er echter toe geleid dat het overheid niet lukt om zich aan de afspraken te houden.

De infrastructuren van scholen zijn verouderd en investeringen in nieuwe gebouwen hebben amper plaatsgevonden, terwijl het aantal leerlingen dat op school zou moeten zitten sinds de onafhankelijkheid is verviervoudigd. Klassen met meer dan 80 kinderen zijn geen uitzondering. Een pragmatische oplossing is dat kinderen niet de hele dag naar school gaan, maar dat er ochtend- en middagshifts zijn. Het gevolg is echter dat de onderwijstijd van kinderen daardoor beperkt is en de lesdag voor leraren lang. Daarnaast is de professionele training van leraren over de laatste jaren uitgehold als ook de werkcondities, hun salaris en het respect voor hun beroep. Leraren uiten hun ongenoegen onder meer door veelvuldig te staken met als gevolg dat scholen soms weken dicht zijn, wat weer ten koste gaat van de leerlingen. Omdat de kwaliteit van het onderwijs onder de maat is, verliest de gemeenschap hun interesse in goed onderwijs.

Samengevat wordt de kwaliteit van het onderwijs door meerdere oorzaken aangetast. Om die reden vraagt de oplossing om een meervoudige benadering.

Onze strategie

Toegang tot kwaliteitsonderwijs is een basisrecht. Het is noodzakelijk om het belang van het kind voorop te stellen om zo een optimale ontwikkeling zeker te stellen. Dit vraagt om een uitnodigende, gendergelijke, gezonde, veilige en beschermende omgeving te creëren.

Binnen PEQ II stellen we dat, wanneer de verschillende problemen gerelateerd aan basisonderwijs zijn aangepakt, het basisonderwijs zal verbeteren. Dit zal vervolgens resulteren in een hogere opkomst en betere schoolresultaten, lagere uitval en betere prestaties op nationale examens. De genderongelijkheid, vooral zichtbaar in hogere klassen, wordt ook aangepakt. Wanneer de lesomgeving wordt verbeterd en uitgebreid, de lesvaardigheden van leraren worden verbeterd en ze de benodigde steun krijgen, en het schoolmanagement op orde is, zullen betere prestaties van leraren en leerlingen volgen. Het creëren van ouder- en leerlingenraden, die verantwoordelijkheid nemen, zal de scholen weer dynamisch maken en de sociale functie van de school binnen de gemeenschap terugbrengen.

De verschillende activiteiten versterken elkaar en moeten gaan zorgen voor een goede spin-off. Zodat de gemeenschappen uiteindelijk goede en toegankelijke basisscholen hebben, die ook voor gemeenschapsactiviteiten gebruikt kunnen worden, zoals alfabetiseringsactiviteiten en burgerlijk onderwijs.

Partners

Guinee Bissau onderwijsproject toegang tot kwaliteitsonderwijs, meisje schrijft op het bord

SOS Kinderdorpen werkt tijdens projecten samen met financierende en uitvoerende partners. De financierende partners maken het project mogelijk. De uitvoerende partners zorgen dat het project naar afspraak en zo goed mogelijk wordt uitgevoerd. Wij onderhouden intensief contact met de uitvoerende, lokale organisaties over de voortgang en resultaten die geboekt worden. Op deze projectpagina’s vind je de verslaglegging hiervan. Waarbij we naast doelen, resultaten, achtergronden en financiën zowel de persoonlijke sociale impact van ons werk op kinderen en hun families laten zien, als de maatschappelijk sociale impact gerapporteerd aan de hand van de vijf Sustainable Development Goals, die centraal staan binnen onze internationale strategie.

Uitvoerende partners
Het programma is een samenwerking tussen Aldeias de Crianças SOS Guiné- Bissau en SOS Kinderdorpen

Financierende partners
Toegang tot kwaliteitsonderwijs wordt mede gefinancierd door Het Amsterdam Lyceum en Dr. Oetker.

Financiën

Transparante communicatie en rapportage over de door Nederland gefinancierde SOS projecten is van groot belang voor onze organisatie. Door transparant en regelmatig financiële-, partner-, inhoudelijke- en resultaatinformatie te ontsluiten, willen wij onze donateurs precies laten zien wat we dankzij hun bijdrage hebben kunnen realiseren. We evalueren onze programma’s zorgvuldig en waar nodig passen we ze aan om zo optimale kwaliteit, impact, efficiency en relevantie voor de kinderen die we steunen, te bewerkstelligen.

De financiering van projecten kan volledig bij SOS Kinderdorpen Nederland liggen, maar vaker dragen wij de projectfinanciering met één of meerdere fondsenwervende organisaties binnen onze federatie. In de meeste gevallen besteden we de fondsen volledig aan de lokale uitvoerende SOS of partnerorganisatie. Soms kan het voorkomen dat een minimaal gedeelte van de fondsen besteed wordt in Nederland, bijvoorbeeld voor onderzoek of de inzet van een consultant.