Noodhulp Colombia: Venezolaanse kinderen en families op de vlucht
Project periode: 1 mei 2019 - 30 juni 2020 Noodhulp
Projectsamenvatting
Sinds Venezuela in 2019 in een diepe economische en politieke crisis belanden, zijn vele Venezolanen op de vlucht geslagen. Op zoek naar veiligheid, voedsel, medische zorg. Op zoek naar perspectief voor hun toekomst en dat van hun kinderen. Het buurland Colombia vangt het grootste aantal vluchtelingen op en kent een drukke migrantenroute naar zuidelijker gelegen landen.
Ons noodhulpprogramma in Colombia kent als drie belangrijkste activiteiten: bescherming, opvang en onderwijs voor vluchtelingen en migranten in de Colombiaanse-Venezolaanse grensregio La Guajira en op de migrantenroute door Colombia richting Ecuador. Met onze hulp worden ruim 24.000 mensen ondersteund.
Doelgroep
Met het project richten we ons op kwetsbare Venezolaanse vluchtelingen en migranten:
- kinderen die alleen reizen – omdat ze hun ouders zijn verloren of onderweg zijn kwijtgeraakt;
- families met kinderen;
- zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Daarnaast ondersteunen we ook kinderen en families in de gemeenschappen (gastgemeenschappen)waar de vluchtelingen worden opgevangen en de inheemse bevolking, om zo de cohesie – het onderlinge samengaan, tussen de lokale bevolking en de vluchtelingen te verbeteren.
Locaties
Activiteiten
De activiteiten van het programma zijn gericht op drie gebieden.
Bescherming
In het binnenland van Colombia en aan de grensgebieden met Venezuela en Ecuador vinden activiteiten op het gebied van bescherming plaats.
- In vijf familievriendelijke zones kunnen gezinnen, kinderen en jongeren tot rust komen. Juridische en psychosociale hulp wordt geboden, met speciale aandacht voor gender gerelateerd geweld. Slachtoffers worden doorverwezen naar gespecialiseerde instellingen of krijgen medische hulp via de openbare gezondheidszorg of humanitaire organisatie die deze hulp in het gebied bieden. De familievriendelijke zones bieden ook educatieve en pedagogische activiteiten om vluchtelingen te leren zichzelf te beschermen in moeilijke omstandigheden. Op deze manier krijgen ze beter inzicht in het signaleren en vermijden van risico's en kunnen ze de gevaren op hun vluchtroute beperken.
- ICT-hoekjes geven vluchtelingen toegang tot internetdiensten, zodat ze contact kunnen opnemen met familie en vrienden, hun telefoons kunnen opladen en zelf reisinformatie kunnen opzoeken.
- Kinderen die alleen reizen, worden geïdentificeerd en opgevangen. Voor hen wordt een permanente oplossing gezocht, waarbij hereniging met familie voorop staat.
- De meest kwetsbare vluchtelingengroepen en de gastgemeenschappen leren hoe ze zichzelf kunnen beschermen tegen seksueel misbruik, mensenhandel en gewapende groeperingen.
- Vluchtelingen worden beter geïnformeerd over de migratieroutes en hun rechten. Hierdoor kunnen ze een veilige (re) reis maken naar hun eindbestemming. Ze worden ook geadviseerd over juridische kwesties, zoals registratie voor werkvisa en diensten voor de Venezolaanse vluchtelingenpopulatie.
Opvang
Onze opvangactiviteiten vinden plaats in Floridablanca (Santander) en Ipiales (Nariño) in Colombia.
- Kinderen, gezinnen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, krijgen toegang tot een tijdelijk veilig onderkomen, waar ze in bedden kunnen slapen. Ook krijgen ze warme maaltijden en voedsel- en hygiënepakketten.
- Transportdiensten voor kwetsbare kinderen en gezinnen: op verschillende locaties in de buurt van SOS kinderdorpen in Santander en Nariño worden kinderen en andere kwetsbare vluchtelingen en migranten opgehaald en naar de faciliteiten van SOS Kinderdorpen gebracht.
- Voedselpakketten: in gebieden rond de SOS kinderdorpen worden warme dranken, maaltijden en voedsel uitgedeeld aan migranten langs de vluchtroutes.
Onderwijs
Onze onderwijsactiviteiten in noodsituaties bieden we aan in Maicao, Uribia en Riohacha in La Guajira.
- Kinderen en jongeren die niet naar school gaan, krijgen noodonderwijs om de onderwijsachterstand te minimaliseren en om hen te beschermen voor gewapende groepen en mensenhandelaren.
- SOS Kinderdorpen Colombia is een lobby begonnen om te pleiten voor integratie van de vluchtelingenkinderen in het formele onderwijssysteem.
- Het creëren van tijdelijke klaslokalen voor noodonderwijs aan kinderen van 6-18 jaar die geen toegang hebben tot regulier onderwijs. De kinderen volgen een alternatief leertraject om ervoor te zorgen dat ze niet te veel achterblijven. Zowel lokale als Venezolaanse leraren geven de lessen.
Resultaten
Doelen
Het doel van het project is om bescherming, (tijdelijke) opvang en onderwijs te bieden aan de meest kwetsbare Venezolaanse vluchtelingen en migranten in grensgebieden en langs vluchtroutes van Venezuela naar Colombia en Ecuador.
Met de steun richten willen we circa 24.000 mensen bereiken.
- Bescherming: steun aan 21.000 kinderen en hun families in vijf familievriendelijke ruimtes (inclusief psychosociale hulp)
- Opvang: ongeveer 2.400 vluchtelingen (50% kinderen) die op doorreis zijn, kunnen tijdelijk op de locaties van SOS Kinderdorpen verblijven. Daarnaast zorgen we voor voedselpakketten langs de vluchtroute.
- Onderwijs: noodonderwijs aan ongeveer 900 kinderen in drie gemeenschappen in La Guajira en het trainen van 150 leden uit drie gemeenschappen (leiders en vrijwilligers) die werken aan de implementatie van onderwijs in noodsituaties.
Resultaten
In totaal 27.926 mensen hebben humanitaire hulp ontvangen, dit is ruim 18% meer dan vooraf ten doel gesteld. Een opsomming van de belangrijkste activiteiten en resultaten:
Bescherming
De activiteiten hebben bijgedragen aan het verminderen van veiligheidsrisico’s die kindvluchtelingen en migranten, zowel onderweg als in de gastgemeenschappen, lopen op het vlak kinderarbeid, gender gerelateerd seksueel misbruik, mensenhandel en gedwongen rekrutering, zijn verminderd.
Alle 27.926 mensen die we humanitaire hulp hebben geboden, hebben bescherming ontvangen. Onder meer in en/of door:
- onze (mobiele) familievriendelijke ruimtes. In deze ruimtes zijn kinderen en families veilig, wprden hun rechten gerespecteerd en wordt voorzien in basisbehoeften;
- het bieden van informatie over migrantenroutes, juridische processen, risico’s en hoe jezelf te beschermen onderweg;
- het bieden van psychosociale hulp.
Opvang
8.286 (alleenreizende) kinderen en families op doorreis in Colombia hebben tijdelijk onderdak inclusief voedsel en hygiënepakketten ontvangen. Vanuit verschillende gebieden is transport gefaciliteerd naar de plekken waar we onderdak bieden.
- In Ipiales hebben 72 kinderen (22 meisjes, 50 jongens) tijdelijk familiegerichte zorg ontvangen, van wie 16 tussen de 0-11 jaar en 56 tussen de 12-17 jaar.
- 38 families zijn met elkaar herenigd
- 17 minderjarigen zijn in permanente zorg opgenomen.
- Psychosociale steun voor alle kinderen door middel van groeps- en persoonlijke sessies.
- Waar nodig: medische zorg.
Onderwijs
Door informeel onderwijs te bieden hebben we ervoor kunnen zorgen dat kinderen en jongeren onderwijs kunnen volgen en niet verder achterop raakten in hun ontwikkeling. In totaal zijn 1.163 kinderen en jongeren onderwezen. Onze activiteiten:
- het trainen van educatieve staf/leraren in het bieden van onderwijs in noodsituaties;
- bieden van informeel onderwijs in informele gemeenschappen in La Guajira, waar migranten uit Venezuela tijdelijk leven samen met mensen uit de lokale gemeenschap;
- coördinatie met het formele onderwijssysteem en voorbereiding op instroom in formele onderwijssysteem. Dit heft ertoe geleid dat 20% van de leerlingen heft kunnen doorstromen naar het formeel onderwijs.
Met de komst van het coronavirus hebben we verschillende aanpassingen in ons programma gedaan, zodat de activiteiten konden blijven plaatsvinden. Onder meer met het aanbieden en ondersteunen van thuis onderwijs en het bieden van psychologische ondersteuning via de telefoon.
Probleemstelling
De economische en politieke crisis in Venezuela heeft geleid tot een snelle verslechtering van de humanitaire omstandigheden. 90% van de Venezolanen leeft onder de armoedegrens en de verwachting is dat deze situatie alleen maar zal verslechteren. De onmenselijke omstandigheden hebben ertoe geleid dat meer dan 4 miljoen Venezolanen het land zijn ontvlucht (UNHCR, 2019). Waaronder veel kwetsbare groepen zoals kinderen, gezinnen en zwangere vrouwen. De meeste vluchtelingen en migranten verblijven in informele nederzettingen in de grensgebieden van Colombia, zonder werk- of verblijfsvergunning. Anderen trekken verder naar gebieden in Colombia of Ecuador. In deze onveilige situaties lopen vrouwen en kinderen het risico slachtoffer te worden van mensenhandel, seksueel misbruik en inlijving door gewapende groepen.
Gevaar ligt op de loer
Mensen die Venezuela ontvluchten, beschikken vaak niet over de juiste middelen om te reizen of informatie over de reis. Dit leidt ertoe dat ze aan gesloten grenzen staan en moeten kiezen voor een alternatieve gevaarlijke weg te voet door verraderlijk bergachtig gebied, waar beroving en uitbuiting (door bijvoorbeeld gidsen) op de loer liggen.
Onze strategie
De hulp van SOS Kinderdorpen in Colombia begint bij het oppikken van families bij opvangcentra of langs de weg in de omgeving van het SOS Kinderdorp in Floridablanca. In onze tijdelijke opvang bieden we ze een veilige slaapplaats, eten, medische zorg, een speelhoek voor de kinderen en psychologische ondersteuning en informatie om hun reis of verblijf in een gastgemeenschap goed te kunnen vervolgen.
Kinderen het meest kwetsbaar
We geven prioriteit aan het helpen van kinderen, maar ook aan zwangere vrouwen, gehandicapten en ouderen. Wanneer kinderen in de opvang aankomen, zijn ze uitgeput en erg kwetsbaar. Velen zijn onderkoeld door een gebrek aan warme kleding. Voor elke stap die een volwassene zet, moet een kind er twee nemen, zodat ze sneller moe zijn. Ze zijn kwetsbaar voor allerlei ziektes. Ze hebben vaak last van ademhalingsproblemen of zijn ziek door vervuild voedsel en drinkwater. De meeste kinderen worden emotioneel getroffen doordat ze hun huis, hun vertrouwde omgeving, hun speelgoed en hun eigen kleren hebben moeten achterlaten om naar een plek te gaan die ze niet kennen of begrijpen. DE onrust en onveiligheid is nog erger voor de vele kinderen die door de chaos van hun ouders zijn gescheiden en met andere familieleden of vreemden hebben gereisd, zich afvragend of ze hun familie ooit nog zien.
Samenwerken
SOS Kinderdorpen werkt samen met het Internationale Rode Kruis en UNHCR om kinderen te herenigen met hun ouders of andere familieleden, maar dit is een ingewikkeld proces dat lang kan duren en soms helaas niet het gewenste resultaat heeft.
Partners
Via ECHO (Europese Civiele bescherming en Humanitaire Operaties) financiert de Europese Unie dit noodhulpprogramma in Colombia. We werken hierin nauw samen met onze lokale uitvoerende SOS organisatie Aldeas Infantiles SOS Colombia, het Internationale Rode Kruis en de UNHCR.
Financiën
Via ECHO (Europese Civiele bescherming en Humanitaire Operaties) financiert de Europese Unie dit noodhulpprogramma in Colombia. Transparante communicatie en rapportage over de door Nederland gefinancierde SOS projecten of in dezen: onze door de ECHO gefinancierde projecten, is van groot belang voor onze organisatie. Door transparant en regelmatig financiële-, partner-, inhoudelijke- en resultaatinformatie te ontsluiten, willen wij onze donateur(s) precies laten zien wat we dankzij hun bijdrage hebben kunnen realiseren. We evalueren onze programma’s zorgvuldig en waar nodig passen we ze aan om zo optimale kwaliteit, impact, efficiency en relevantie voor de kinderen die we steunen, te bewerkstelligen.
Het totale budget voor het project ECHO Noodhulp Colombia: Venezolaanse kinderen en families op de vlucht bedroeg € 639.175, dat volledig is besteed. Het budget is besteed via onze lokale uitvoerende SOS organisatie Aldeas Infantiles SOS Colombia.
