SOS Kinderdorpen betrekt kinderen bij beslissingen over hun leven
Elke dag nemen ouders beslissingen die van invloed zijn op het leven van hun kinderen. Dit vanuit de gedachte dat ze het beste met hun kind voor hebben én weten wat goed voor ze is. Kinderen weten echter veel over hun eigen leven en willen betrokken worden bij discussies en besluiten die hen aangaan.
Fasika* is 13 jaar en woont in SOS kinderdorp Jimma, Ethiopië; zij is de minister van Liefdadigheid en Ontwikkeling in het kinderparlement. Het is haar taak om liefdadigheidsevenementen te organiseren en kinderen uit families die door SOS Kinderdorpen worden ondersteund, te mobiliseren om zo kwetsbare kinderen in de gemeenschap te helpen.
De levendige zevende klasser vertelt dat ze voor het eerst betrokkenheid bij de besluitvorming heeft ervaren in de veilige omgeving van haar thuis – vaardigheden die ze in de loop der jaren verder heeft ontwikkeld.
Verantwoordelijkheid nemen
Iedere zondag zit Fasika met haar familie; haar SOS moeder en 9 broertjes en zusjes in de leeftijd van acht tot zeventien jaar, samen aan de eettafel om te praten over onderwerpen die de kinderen zelf hebben uitgekozen. De onderwerpen variëren van onderwijs, gedragsverandering, moraliteit en spiritualiteit tot hoe het familiegevoel te vergroten en de betrokkenheid van de kinderen op diverse vlakken te realiseren.
“Elk kind, ongeacht leeftijd of geslacht, speelt een rol in hoe het gaat binnen een gezin”, zegt Fasika. “Het is belangrijk om deel te nemen aan alledaagse activiteiten om vaardigheden te verwerven die nuttig zijn voor de toekomst én om de gewoonte aan te nemen anderen te helpen. Als baby ben ik in mijn SOS familie opgenomen en in de jaren die volgden heb ik veel geleerd. Ik weet hoe en ben op mijn gemak als ik moet koken en zelfs bakken zonder de hulp van mijn moeder, ik kan kleding wassen, het huishouden doen, ik kan zelf een studierooster opstellen. Ik heb met andere woorden geleerd om verantwoordelijkheid te nemen.”
“Deelname aan en verantwoordelijkheden in het dagelijkse leven thuis heeft mijn gevoel van eigenwaarde vergroot en me geholpen om zelfverzekerd de stap te kunnen maken van inspraak in beslissingen thuis naar deelname in het parlement. Om in staat te zijn namens andere kinderen te spreken”, voegt ze eraan toe.
Betrokkenheid leidt tot zelfvertrouwen en verbondenheid
Bizunesh Shiferaw, Fasika’s SOS moeder, legt uit dat ze een omgeving heeft gecreëerd voor positieve deelname van kinderen binnen haar gezin, door een cultuur van keuze, inclusie en respect voor de mening van elk kind aan te moedigen. Deze praktijk heeft haar kinderen zichtbaar geholpen zich te ontwikkelen. Om thuis en in andere omgevingen, zoals op school en in de gemeenschap, zelfverzekerd te (durven) spreken. “Ze zijn pleitbezorgers van hun eigen rechten geworden en ze kunnen zonder aarzelen vol vertrouwen spreken”, aldus SOS moeder Shiferaw.
Ze vervolgt: “Ik heb me gerealiseerd dat het belangrijk is om de prestaties van de kinderen te waarderen en naar hun mening te luisteren. Het vergroot hun bereidheid om thuis deel te nemen, wat weer helpt om hun problemen makkelijker op te lossen omdat ze betrokken zijn bij het vinden van de oplossingen. De betrokkenheid bouwt ook hun zelfvertrouwen op om ideeën en gevoelens vrijelijk te uiten, wat het gevoel van verbondenheid bevordert en een gouden kans creëert om de relaties tussen ons te versterken. De wetenschap dat ik luister, moedigt hen aan om op elk moment naar me toe te komen.”
Inbreng van kinderen en jongeren brengt energie en perspectief
Het adagium: “Alles voor ons zonder ons is niet voor ons!” is gepleisterd op muren in het kinderdorp, als een herinnering aan de kinderen en de volwassenen in hun leven, dat ze partners zijn in de besluitvorming. De kinderen en jongeren krijgen de ruimte en tijd om in toenemende mate hun mening te uiten op familie-, dorps- en parlementsniveau. Ze pleiten via drama, muziek of poëzie voor kwesties die hen bezighouden. De kinderen nodigen zelfs regeringsfunctionarissen uit om de advocacy evenementen van hun kinderdorp bij te wonen.
“We maken geen enkele beslissing zonder de kinderen erbij te betrekken”, onderstreept Ebisa Jaleta, de programmadirecteur van kinderdorp Jimma. “Ze hebben plannen gemaakt voor de korte, middellange en lange termijn voor het kinderdorp. De kinderen en jongeren brengen nieuwe energie en perspectief in wat we doen. Ze hebben opdrachten overgenomen. Het belangrijkste van kinderparticipatie is dat ze eigenaar worden en onderhandelen over beslissingen; wanneer dat gebeurt, wordt de implementatie eenvoudig.”
De 17-jarige Tamar*, voorzitter van het jeugdparlement, gelooft dat wanneer kinderen en jongeren in hun kracht staan en een actieve stem hebben, ze bijdragen aan het vormgeven van hun eigen toekomst én de toekomst van de gemeenschappen waarin ze leven. “Kinderen hebben steun nodig, zodat ze de leiders van morgen kunnen zijn. Investeren in kinderen en jongeren lost de problemen van toekomstige generaties op.”
Respecteren van kinderrechten
Zowel het kinderparlement als het jeugdparlement in het kinderdorp hebben een hetzelfde doel: ze creëren de mogelijkheid voor kinderen en jongeren om zich uit te spreken en op te komen voor hun rechten, door rechtstreeks betrokken te zijn bij kwesties die hen aangaan. Alle leden onder de 13 jaar zitten in het kinderparlement, terwijl degenen van 14 jaar en ouder in het jeugdparlement zitten. Het verschil tussen de twee parlementen zit in de diepgang van de besproken onderwerpen en de volwassenheid van de leden.
“Ik heb gemerkt dat de oudere kinderen problemen duidelijker kunnen verwoorden”, zegt Fasika. “Het is mijn wens om de ladder van participatie te beklimmen naarmate ik ouder word; hoe meer ik de nodige vaardigheden verwerf, hoe beter ik me kan inzetten voor kwesties die spelen.” Ze besluit: “Enkele jaren geleden dacht ik dat kinderparticipatie geen betekenis had, maar nu besef ik dat naar onze stemmen moet worden geluisterd en dat er op gereageerd moet worden. Dit om onze rechten te respecteren. Zonder onze inbreng is vrijwel alles wat voor ons wordt gedaan waardeloos.”
*) Naam gewijzigd om de privacy van het kind te beschermen.
